منجی گرایی در «شیعه و تمدن غرب»، تفاوت ها و شباهت ها
به مناسبت نیمه شعبان/ منجی گرایی در «شیعه و تمدن غرب»، تفاوت ها و شباهت ها
✍️ مصطفی امیری
▪️سوال بسیار مهم این است: منجی گرایی در شیعه منطقی تر است یا در مسیحیت؟
🔻اشاره
▪️منجی‌گرایی مفهومی جهانی است که در ادیان و فرهنگ‌های مختلف به شکل‌های گوناگون بروز کرده است
▪️سعی داریم به مقایسه منجی‌گرایی در غرب با تأکید بر مسیحیت و فلسفه‌های مدرن با منجی‌گرایی در شیعه دوازده‌امامی بپردازیم.
▪️این مقایسه به ما کمک می‌کند تا شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو دیدگاه را بهتر درک کنیم.
🔻منجی‌گرایی در غرب و ریشه‌های مذهبی
▪️در مسیحیت، عیسی مسیح به عنوان منجی بشریت شناخته می‌شود که قرار است در آینده بازگردد (Second Coming) و جهان را از شر نجات دهد.
▪️این باور یکی از پایه‌های اصلی الهیات مسیحی است و بر فرهنگ و تفکر تمدن غرب تأثیر عمیقی گذاشته است.
▪️در فلسفه‌های مدرن، ایده‌هایی مانند پیشرفت بشر و رسیدن به یک جامعه آرمانی (Utopia) تا حدی از منجی‌گرایی الهام گرفته‌اند. فیلسوفانی مانند هگل و مارکس به ایده‌ی پایان تاریخ و ظهور یک جامعه‌ی عادلانه باور داشتند.
🔻منجی‌گرایی در شیعه دوازده امامی
▪️در شیعه‌ی دوازده امامی، باور به امام زمان (مهدی موعود) به عنوان منجی آخرالزمان یکی از اصول اساسی اعتقادی است.
▪️امام زمان(عج) آخرین امام از امامان دوازده‌گانه است که در غیبت به سر می‌برد و در آینده ظهور خواهد کرد تا جهان را از ظلم و ستم پاک کند.
▪️امام زمان به عنوان یک رهبر الهی، عدالت‌گستر و مصلح جهانی شناخته می‌شود. ظهور او همراه با تحولات عظیم در جهان و استقرار عدالت کامل خواهد بود.
▪️شیعیان موظفند در دوران غیبت، در انتظار ظهور امام زمان باشند و با آمادگی روحی و عملی برای تحقق عدالت جهانی تلاش کنند. مفهوم “انتظار فرج” به معنای امیدواری و تلاش برای ایجاد شرایط مناسب برای ظهور است.
🔻مقایسه تطبیقی منجی گرایی در شیعه و غرب
▪️امید به نجات: در هر دو دیدگاه، امید به ظهور یک منجی که جهان را از شر نجات می‌دهد، وجود دارد.
▪️عدالت‌گستری: هم در مسیحیت و هم در شیعه، منجی به عنوان عدالت‌گستر و برقرارکننده‌ی صلح جهانی شناخته می‌شود.
▪️بعد فراملی: منجی در هر دو دیدگاه محدود به یک منطقه یا قوم خاص نیست، بلکه برای تمام بشریت ظهور می‌کند.
🔻تفاوت‌ها
▪️هویت منجی: در مسیحیت، منجی عیسی مسیح است، در حالی که در شیعه، منجی امام زمان (مهدی موعود) است.
▪️زمان ظهور: در مسیحیت، زمان بازگشت مسیح نامشخص است، اما در شیعه، نشانه‌هایی برای ظهور امام زمان بیان شده است.
▪️نقش انسان‌ها: در شیعه، تأکید زیادی بر نقش انسان‌ها در آماده‌سازی شرایط ظهور وجود دارد، در حالی که در مسیحیت، این موضوع کمتر مورد توجه است.
🔻جمع‌بندی
▪️منجی‌گرایی در غرب و شیعه دوازده امامی هر دو بازتابی از آرزوی بشر برای نجات و عدالت هستند. با این حال، تفاوت‌های مهمی در هویت منجی، زمان ظهور و نقش انسان‌ها در این دو دیدگاه وجود دارد.
▪️درک این شباهت‌ها و تفاوت‌ها به ما کمک می‌کند تا بهتر با مفاهیم منجی‌گرایی آشنا شویم و بدانیم کدام دین و آیین انتظار پویا دارد و با فطرت بشری سازگارتر است.
🔻منطقی‌تر بودن منجی‌گرایی در شیعه دوازده‌امامی
▪️مسئولیت‌پذیری انسان‌ها: در شیعه، تأکید بر “انتظار فعال” به این معنیه که انسان‌ها باید برای ایجاد شرایط ظهور تلاش کنند. این نگرش منطقی‌تره، چون به جای منتظر ماندن برای یک نجات‌دهنده‌ی خارجی، انسان‌ها رو به اقدام و مسئولیت‌پذیری تشویق می‌کند.
▪️شفافیت و جزئیات: در شیعه، هویت منجی و ویژگی‌های اون به طور دقیق توصیف شده‌اند، در حالی که در غرب (به‌ویژه در مسیحیت)، زمان و چگونگی ظهور منجی مبهمه. این شفافیت باعث می‌شه باور به منجی در شیعه منطقی‌تر به نظر برسد.
▪️سازگاری با فطرت بشر: تأکید شیعه بر عدالت‌گستری و رفع ظلم با آرزوی فطری بشر برای زندگی در یک جامعه‌ی عادلانه هم‌خوانی دارد.
🔻هانری کربن فرانسوی و تشیع امامی
▪️به همین خاطر هانری کربن فیلسوف و مستشرق فرانسوی، درباره‌ی منجی گرایی شیعی جمله مشهوری دارد: «تشیع دوازده امامی، تنها مکتبی است که امید به آینده‌ای روشن را در دل‌های پیروانش زنده نگه می‌دارد و آنها را به سوی تلاش و حرکت برای تحقق عدالت جهانی فرا می‌خواند».
▪️هانری کربن همچنین می‌گوید: «شیعه تنها مکتبی است که توانسته است اتصال و پبوند خود را با عالم ملکوت و وحی الهی حفظ کند و این ارتباط را در طول تاریخ زنده نگه دارد».
▪️زیرا تنها مکتبی در جهان است که معتقد به منجی حی و حاضر است. مشخصه ای که هیچ آیین و مذهب دیگر در جهان، چنین ویژگی ندارد.
➖➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @ASRZOHUR110
اللهم عجل لولیک الفرج الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم