انسان از نگاه قرآن گزیده جلسه سوم

انسان از نگاه قرآن
گزیده جلسه سوم

✅ هوای نفس در لغت و فرهنگ قرآن
گفتیم که خطرناک‌ترین معبود باطل از نگاه قرآن کریم، هوای نفس است.
هوا در لغت به معنای سقوط از بلندی است. در سوره‌ی طه آیه‌ی ۸۱ می‌فرماید: و هرکسی غضبم شامل حال او شود، سقوط می‌کند.
اما در فرهنگ قرآن، هوا به معنای متمایل شدن به باطل و آن‌چه که بر خلاف حق است، می‌باشد.
در سوره‌ی ص آیه ۲۶ فرمود: به خواسته‌های باطل متمایل نشو که تو را از راه خدا منحرف می‌کند.
امیرالمؤمنین علی(ع) فرمودند: پیروی از هوای نفس، انسان را از خدا باز می‌دارد.

🔹قرآن کریم هوای نفس را عامل مقاومت در مقابل انبیاء می‌داند.
در سوره‌ی بقره آیه‌ی ۸۷ فرمود: پس چرا هرگاه پیامبری آیین و احکامی که مطابق هوا و هوستان نبود برای شما آورد، سرکشی کردید؟
در سوره‌ی فرقان آیه‌ی ۴۳ هوای نفس را تا حد معبود بالا می‌آورد: آیا کسی که هوای [نفسش] را معبود خود گرفته دیدی؟

💠 ما هشت معبود قرآنی و چهار معبود روایی غیر از هوای نفس را معرفی کردیم اما هوای نفس از همه خطرناک‌تر است. چون هوای نفس در آحاد انسان هست اما معبودهای دیگر ممکن است در انسان نباشد. اساسا زیرساخت انحراف به سوی آن معبودها، همین هوای نفس است.

▫️در سوره‌ی اعراف آیه‌ی ۱۷۵ و ۱۷۶ فرمود: و سرگذشت کسی‌که آیات خود را به او عطا کردیم و او عملاً از آنان جدا شد، را برای آنان بخوان؛ پس شیطان او را دنبال کرد و در نتیجه از گمراهان شد. و اگر می‌خواستیم [مقاماتش را] بوسیله آن آیات بالا می‌بردیم، ولی او به امور ناچیز مادی و لذت‌هایِ زودگذرِ دنیایی تمایل پیدا کرد و از هوای نفسش پیروی نمود؛ پس داستانش مانند داستان سگ است، اگر به او هجوم بری، زبان از کام بیرون می‌آورد، و اگر به حال خودش واگذاری [باز هم] زبان از کام بیرون می‌آورد …
▫️شأن نزول آیه براساس روایتی از امام باقر(ع) شخصی است به نام بلعم باعورا که دانشمند، موحد و مبلغ دین معاصر حضرت موسی بود. به او اسم اعظم دادند، به مقام مستجاب الدعوه رسید و کرامت‌های خاص عنایت کردند. او جزء طرفداران فرعون شد چون چرب و شیرین دنیا به او چسبید و تمام سرمایه‌ی علمی و عملی خودش را در اختیار فرعون گذاشت.

🔹روایاتی در مذمت هوای نفس
رسول خدا فرمودند: در زیر آسمان، معبودی غیر از خدا که پرستیده شود، بزرگ‌تر از هوای نفس نیست.
مبغوض‌ترین معبودی که در زمین مورد پرستش قرار گرفت، هوای نفس است.
امام کاظم(ع) به هشام فرمودند: عمل کم از انسان عاقل چند برابر می‌شود و خدا نیز آن را قبول می‌کند ولی عمل زیاد از انسان تابع هوای نفس و جاهل، رد می‌شود. [عبارت نادان کنار هوای نفس آمده است] امام عصر(ع) به علی بن محمد کرخی فرمودند: انسان‌های نادان شیعه، من را اذیت می‌کنند.

🔹ترس از دو چیز در نگاه امیرالمؤمنین(ع)
حضرت امیر(ع) فرمودند: از وجود دو چیز برای شما ترس دارم، تبعیت از هوای نفس، و آرزو‌های طولانی. تبعیت از هوای نفس تو را از حق باز می‌دارد. آرزوی طولانی باعث می‌شود که انسان آخرت را فراموش کند.

▫️امام صادق(ع) فرمودند: هوای نفس، دشمن عقل و مخالف با حق و همگام با باطل است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
استاد سیدمحمدباقر علوی تهرانی
جلسه ۳ | شبـهای ماه مبارک رمضان
مسجد حضرت امیر علیه السلام
موضوع: انسان از نگاه قرآن

@Fares_ir